WUXIA (武俠) – filmgenre met aandacht voor Chinese tradities
De georganiseerde filmvoorstelling in de Lumiere cinema te Maastricht speciaal voor de leden van mijn kungfuschool was een groot succes. Onze voorstelling was snel uitverkocht! In een sfeervolle setting kon ik mijn leerlingen een bioscoopfilm met een gepast thema aanbieden. Op ons programma stond – Once upon a time in China – een klassieker voor de ware kungfu kenner. Geen gebruikelijke gevechts- of martial arts film maar een typische wuxia (武 俠). Een Chinees filmgenre dat je meeneemt naar een wereld vol martial arts-magie en oude Chinese folklore.
Het woord “wǔxiá” is een samenstelling die is samengesteld uit de elementen wǔ (武, letterlijk “krijgshaftig”, “militair” of “gewapend”) en xiá (俠, letterlijk “ridderlijk”, “burgerwacht” of “held”). Een krijgskunstenaar die de code van xia volgt, wordt vaak aangeduid als een xiákè (俠客, letterlijk “volgeling van xia”). De helden in wuxia-fictie dienen meestal geen heer, oefenen geen militaire macht uit of behoren niet tot de aristocratische klasse. Ze zijn vaak afkomstig uit de lagere sociale klassen van de oude Chinese samenleving. Een code van ridderlijkheid vereist dat wuxia-helden vechten voor gerechtigheid en tegen onderdrukking. Chinese xia-tradities kunnen worden vergeleken met krijgscodes uit andere culturen, zoals de Japanse samoerai bushidō.
Om op deze avond meteen in de goede sfeer te komen werd voor de aanvang van de film door ons eigen leeuwendansteam een vreugde en geluksdans opgevoerd. Na het klinken van de eerste drumroffel werd onze leeuw Liu Bei (劉備) aangeroepen om zijn eerste gelukstappen in dit filmtheater tussen de stoelen te ondernemen. Het was een vuurdoop voor ons startende leeuwendansteam en chapeau voor allen hoe dit werd opgevoerd! De leeuw voelde zich snel op zijn gemak in deze setting. Het was een passende brug voor mijn verhaal waarin ik kort een uitleg gaf over de boodschap van de verhaallijn van deze Chinese film.
Deze film laat zien dat aan het einde van de 19e eeuw China een periode van verandering doormaakte. Het evolueerde van een agrarische samenleving naar een samenleving met meer commercialisering (handel drijven) en industrie. Veel mensen trokken van het platteland naar de stad voor werk en lieten de traditionele manier van leven achter zich. De Chinese regering probeerde hun land te moderniseren door westerse technologie en ideeën over te nemen. Het verwesteren van China nam ongemerkt zijn vlucht door het toelaten van buitenlandse handelaars in hun havens. Deze situatie omvatte voor de Chinezen ook het adopteren van westerse kleding, muziek en literatuur. De regering probeerde zelfs de Chinese karakters (Hanzi) te standaardiseren, zodat deze door alle mensen in heel China makkelijker konden worden gebruikt. Met de komst van deze verandering in de 20e eeuw werd ook de beoefening van hun vechtkunst anders. Tradities werden aan de kant geschoven voor de nieuwe doelstelling competities en wedstrijden met een Olympisch spelen gedachte. Traditionele vechtkunst werd mijn inziens door deze omvorming gedegradeerd naar moderne westerse sportbeoefening.
Deze martial art film is er een met een politieke boodschap maar ook vooral een eerbetoon aan de oude Chinese tradities en hun helden. Een film uit 1991 (uit mijn oude doos…) waarin de beheersing van de traditionele vechtkunst in al zijn facetten wordt getoond. De regisseur beschikte niet over de hedendaagse digitale hulpmiddelen maar vertrouwde volledig op de skills van zijn acteurs. De vechtscènes in deze film zijn met hoge precisie gechoreografeerd waardoor gevechten vaak aandoen als een soort van dansbewegingen. Meesterstuk hierbij is de ladderscene, knap hoe de acteurs dit vorm hebben gegeven. Je ziet in deze film bij iedere stoot , trap, veeg of rol dat dit de uitvoer van een kungfubeoefenaar is. De bewegingen zijn puur. Elegantie en kracht worden in de iedere strijd met elkaar versmolten.
Tijdens deze film wordt je als beoefenaar niet alleen geïnspireerd door de personages in al hun vechtscenes maar wordt ook het nadenken over de werkelijke WUSHIDAO 武士道 het traditionele pad van de Chinese vechtkunst aangewakkerd. Respect, begrip en een gevoel voor oogsten met behulp van een vechtkunst zijn de kernwaardes voor de groei. Dit is het waardevolle gedachtengoed dat aan de basis moet blijven staan bij de beoefening van de traditionele vechtkunst en ik ben blij dat ik dit met jullie op deze wijze kon delen.
Ik vond het een waardevolle avond. Zeker gezien het succes waarmee we deze filmavond hebben kunnen regelen zal dit event in onze school beslist zijn vervolg gaan krijgen. Ik heb in mijn mediatheek voldoende interessante kungfufilms hiervoor op de plank klaarliggen.
Tot slot, dank aan Filmhuis Lumière te Maastricht om deze avond op deze wijze voor ons mogelijk te maken.
Peter
