Kungfu fever never dies

Bij het opruimen van mijn boekenkast kwam ik tussen mijn verzameling vechtsportliteratuur enkele oude magazines tegen die mijn jeugdherinneringen prikkelden. Ze lieten me terugdenken aan mijn beginjaren en een periode van kennismaking van kungfubeoefening met het westen. Moderne vechtkunst beoefening tegenover de traditionele kungfu beoefening.

Aanleiding voor dit artikel was de cover van een oud Black Belt magazine waarop de cover een Chinese man in een Mao-kostuum een kungfu pose maakte met op de achtergrond de Chinese muur.

Deze cover refereerde volgens mij naar het openen van de Chinese grenzen voor het Westen.

Voorheen was het reizen naar China beperkt voor de Westerling en hiermee bestond geen optimaal beeld van de Chinese cultuur of vechtkunst.China was na de WO II druk bezig met de wederopstanding en een positieve profilering van hun land.

Ik herinner me daarbij ook nog de kleurrijke Chinese propagandabeelden die op de lagere school bij de geschiedenislessen werden aangehaald. Er was onder leiding van het regime van hun politieke leider Mao in China een culturele revolutie ingezet. Soldaten en hardwerkende boeren vormden de pijlers voor het nieuwe China- de volksrepubliek. Een beeld van een hard werkend boerenvolk met een enorme bewijsdrang gericht op de Westerse consumptiemaatschappij. Made in China (goedkope producten) werd in de zestiger jaren een begrip.

Met dit aanwakkeren van interesses in de Chinese cultuur kwam ook de plotselinge opkomst van Kung Fu. De Chinese regering begon met culturele beelden ook hun Wushu (de Chinese vechtkunst) te verspreiden. In plaats van zich te laten meeslepen door populaire westerse films of tv-programma’s, promootten ze hun eigen visie op hun vechtkunst. Ze ontwikkelden in een rap tempo regels naar een Westerse sportmodel. Uit hun propaganda overwegingen mocht er namelijk geen nadruk komen te liggen op de effectieve vechteigenschappen voor leger of politie  maar meer aandacht zijn voor esthetische en culturele waardes van de vechtkunst.  Dit was uitgebreid te zien in een toenemend aantal propagandapublicaties, artikelen in reguliere westerse tijdschriften en kranten. Diverse (kunst)podia werden beklommen en zelfs geënsceneerde theater spektakels waarbij Wushu-teams ‘goede wil’-tours door het Westen begonnen te ondernemen.

De Volksrepubliek China stuurde hun wushu teams op wereldtour. Alles ten dienste van de positieve beeldvorming van hun vechtkunst.

Echter deze versoepeling van de Chinese immigratie zou ook een diepgaand effect hebben op de ontwikkeling van de vechtsporten in Noord-Amerika en Europa. Toen vechtsportleraren emigreerden uit gebieden als Hong Kong, Taiwan en Zuidoost-Azië, naar America en Europa creëerden ze zonder weten een nieuwe generatie traditionele vechtscholen.

Met de vrijheid van de Chinese leermeesters kwam er ook een eind aan het theatrale geschetste vechtkunstbeeld van kungfu. Deze stroming zorgde met name vanuit de filmwereld voor gewelddadige populaire Kung Fu-films.

Hoewel discussies over vechtsporten in de jaren vijftig en zestig ongebruikelijk waren op de pagina’s van een tijdschrift, was het niet verwonderlijk dat ze in de jaren zeventig toch op de voorgrond leken te treden. Interessant is dat dit allemaal begint net voordat Bruce Lee de “Kung Fu Fever” van het tijdperk doet ontbranden.

Of dat gewoon een kwestie van geluk was, of dat de Chinese propagandisten de culturele stromingen zorgvuldig genoeg lazen om dezelfde soort marktvraag te detecteren die Hollywood ook voorzag. Toch bleven ze het sportmodel van hun vechtkunst Wushu promoten.

Misschien wel het duidelijkste bewijs van deze opvatting vindt plaats in juni 1972, wanneer Wushu op de cover van China Reconstructs staat. Gezien de ideologische strijd van die tijd, bevatte voor jullie weet deze outlet voornamelijk artikelen over de enorme bouwprojecten van China. Ik vermoed dat, gezien het thema, de omslag van dit nummer de lezers van die periode meteen het propaganda doel zou zijn opgevallen. Het bevatte een jong meisje (in het rood gekleed) met een acrobatische pose met een jian (tweesnijdend zwaard).

Het plaatje en de bijbehorende tekst voelt een beetje alsof het met spoed in productie is genomen. Op de eerste pagina van het artikel wordt de lezer meegedeeld dat “Wu shu, een traditionele vorm van fysieke cultuur, een populaire sport is in China. Het omvat zowel schaduwboksen als oefeningen met wapens zoals slagzwaarden.” Maar afgezien van deze gedeeltelijke definitie is er geen andere inhoudelijke tekst bij het artikel gevoegd.

In plaats daarvan lijken de redacteuren te vertrouwen op de suggestieve fotografie die volgt om de finesses van de kunst te demonstreren in plaats van te beschrijven. Op fotos in het blad was te zien dat studenten zowel lege hand- als op wapens gebaseerde technieken vertonen, precies zoals de opgelegde definitie suggereerde. Er moet ook worden opgemerkt dat er geen teken is van Sanda of enige vorm van sparren, wiens praktijk tijdens de Culturele Revolutie verboden was. Iedereen is betrokken bij taolu-beoefening (stijlvorm beoefening). Tegenwoordig is dit alles achterhaald. Contactsporten en films hebben de Chinese vechtkunst weer naar zijn oude rol geleid. Toch heeft het gezondheidsaspect ook een steeds meer permanentere rol gekregen.

Ik hoop dat ik jullie een beter tijdsbeeld heb kunnen geven hoe de Chinese vechtkunst zijn weg vond naar het Westen. De geschetste omvorming met een duidelijk verschil in opvatting van moderne en traditionele beoefening. Mijn herinneringen aan deze tijd hebben mij het inzicht gebracht hoe ik mijn traditionele kungfuschool vorm ging geven.

Tot slot;  Mijn Kung Fu Fever is nog lang niet gedoofd!!  Wellicht heeft het gevoel van mystiek door de jaren ingeboet maar er valt voor mij nog steeds zo veel te ontdekken in deze eeuwenoude vechtkunst. KUNGFU WUSHU Maastricht as a way of living…

Peter.