Chinese symboliek in Kungfu

Hiermee wil ik jullie meenemen op een diepere verkenning van de Chinese tradities en rituelen. Het is voor jullie niet vreemd te horen dat de Chinese krijgskunst is doordrenkt met een rijke symboliek. Deze symboliek is niet alleen verweven in technieken en rituelen van de vechtkunst, maar is ook diep verbonden met de Chinese taal en met name de traditionele karakterschrift. Het verder verkennen van deze onderlinge verbindingen heeft mij als vechtkunstbeoefenaar een beter begrip gegeven over de filosofieën en waarden die aan de basis liggen bij de vechtkunst.

De Verbinding tussen taal en krijgskunst

Aanleiding voor het schrijven van dit artikel was voor mij een kort gesprek met een van mijn leerlingen, Yves. Hij vertelde over zijn interesse in de Chinese taal en het Chinese karakterschrift. Dit leidde tot een korte uitwisseling waarbij ik hem vertelde hoe het Chinese karakterschrift nauw verbonden is met de filosofieën en praktijken binnen kungfubeoefening. Ik heb hem uitgelegd dat de traditionele karakters voortkomen uit oude pictogrammen, die ook de wereldbeeldvorming van het oude China weerspiegelen.

Al vroeg in mijn eigen studie van de Chinese cultuur en krijgskunst zag ik de visuele kracht van het traditionele Chinese karakterschrift. Deze karakters, die hun oorsprong vinden in oude pictogrammen, bieden namelijk niet alleen een middel om te communiceren, maar brengen ook de geschiedenis en waarden van een eeuwenoude cultuur tot leven. Dit inzicht deelde ik met Yves, waarbij ik hem ook enkele voorbeelden gaf van hoe deze karakters nauw verbonden zijn met de filosofieën binnen kungfu. Door deze verbinding te leggen, wilde ik hem laten zien hoe taal, cultuur en vechtkunst samenkomen om een dieper begrip van de kunst te vormen.

Het Chinese karakterschrift

Het traditionele Chinese karakterschrift, of hanzi (汉字), vormt een cruciaal onderdeel van de Chinese cultuur en biedt inzicht in hoe mensen in het oude China hun wereld zagen. Deze karakters zijn van origine kleine tekeningen of pictogrammen, die specifieke objecten of concepten uitbeelden. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

• 山 (shān), wat “berg” betekent, lijkt visueel op een reeks bergen.
• 日 (rì), dat de “zon” symboliseert, is een eenvoudige cirkel met een stip, die de zon voorstelt.
• 木 (mù), wat “boom” betekent, toont een gestileerde boom met stam en takken.

Door hun visuele presentaties helpen deze karakters bij het vormen van mentale beelden, waardoor het leren en begrijpen van hun betekenissen vergemakkelijkt wordt. Dit aspect van het Chinese schrift biedt niet alleen taalkundige informatie, maar opent ook een venster naar de culturele en filosofische wereld van het oude China.

Verbanden met de krijgskunst

Zoals ik al eerder meldde is de symboliek in de Chinese karakters ook nauw verweven met de principes van de krijgskunst. In kungfu weerspiegelen veel karakters namelijk diepgaande filosofische ideeën die essentieel zijn voor de beoefening van de vechtkunst:

• 武 (Wǔ): Dit karakter staat voor “martial” of “krijgskunst”. Het bestaat uit twee componenten: 戈 (gē) wat “wapen” betekent, en 止 (zhǐ) wat “stoppen” betekent. Samen symboliseert het de kunst van het beëindigen van geweld, wat een centraal thema is in kungfu.
• 功夫 (Gōngfū): Vaak simpelweg vertaald als “kungfu”, betekent dit woord letterlijk “vaardigheid door inspanning”. Het karakter 功 (gōng) betekent “prestatie” of “werk”, en 夫 (fū) betekent “man” of “methode”. Samen benadrukken ze het idee dat kungfu het resultaat is van gedisciplineerde inspanning en oefening.
• 气 (Qì): Dit karakter wordt vertaald als “levensenergie” of “adem”. In de interne krijgskunsten verwijst qi naar de vitale energie die door het lichaam stroomt en essentieel is voor zowel gezondheid als gevechtseffectiviteit.

Bovenstaande karakters bieden een visuele en symbolische verankering voor de concepten die centraal staan in kungfu. Het bestuderen van deze karakters helpt beoefenaars om niet alleen de technieken, maar ook de onderliggende filosofieën en waarden beter te begrijpen en daarmee hun beoefening te verrijken.

Begroetingsceremonie in kungfuscholen

Naast de geschetste fundamentele rol van het traditionele Chinese karakterschrift wil ik in dit verband ook de symboliek van de begroeting in de kungfuscholen niet vergeten. Dit begroetingsritueel is ook doordrenkt met symboliek en is een manier om respect te tonen, zowel voor de leraar als voor de tradities van de krijgskunst.

De Hand- en Vuistgroet (抱拳礼, Bàoquán Lǐ)

Een van de meest herkenbare begroetingen in kungfu is de hand- en vuistgroet. De open linkerhand staat voor de natuur, terwijl de gesloten rechtervuist kracht symboliseert. Het samenbrengen van deze twee elementen benadrukt de kernwaarde van kungfu: de vereniging van vrede en kracht. Maar zo is er ook een begroeting voor de Leraar (拜师礼, Bàishī Lǐ) en om de voorouders te eren (敬祖, Jìngzǔ). Vooral deze ceremonies benadrukken het belang van respect en traditie binnen kungfu. Ze versterken de relatie tussen leerling en meester en herinneren beoefenaars aan de diepe culturele wortels van hun beoefening.

De Chinese symboliek in kungfu, of het nu gaat om karakterschrift, rituelen, of filosofische concepten, biedt een rijke en complexe laag van betekenis die de fysieke technieken overstijgt. Door de verbindingen tussen taal, cultuur en krijgskunst te begrijpen, kunnen beoefenaars niet alleen hun technische vaardigheden verbeteren, maar ook hun begrip van de diepere filosofische en spirituele dimensies van kungfu verdiepen.

Kortom het behouden (en onderhouden) van deze symbolen en rituelen is essentieel om de kunst in haar volle diepte en rijkdom te begrijpen en door te geven aan toekomstige generaties.

Julie shifu